Η ατοπική δερματίτιδα (ΑΔ) (ατοπικό έκζεμα) είναι μία χρόνια ή χρονίως υποτροπιάζουσα κνησμώδης δερματοπάθεια της παιδικής κυρίως ηλικίας, με συχνότητα 15-20% στα παιδιά μικρότερα των 7 ετών και η οποία συνεχώς αυξάνει. Εκδηλώνεται τους πρώτους μήνες ζωής και παρουσιάζει υφέσεις και εξάρσεις. Πρόκειται για πολυπαραγοντική νόσο με αλληλεπιδράσεις μεταξύ μιας ισχυρής γενετικής προδιάθεσης και περιβαλλοντικών παραγόντων. Νεότερα δεδομένα αναδεικνύουν την πρωτοπαθή ανεπάρκεια του επιθηλίου ως το αρχικό γεγονός που οδηγεί σε δυσλειτουργικό επιδερμικό φραγμό, ευάλωτο σε λοιμώδεις παράγοντες, φυσικά, χημικά ερεθιστικά και αλλεργιογόνα, ενώ ταυτόχρονα το δέρμα χάνει νερό και ξηραίνεται. Περίπου τα δύο τρίτα των παιδιών με ΑΔ έχουν έναν γονέα που πάσχει από ΑΔ, άσθμα ή αλλεργική ρινίτιδα. Επίσης, η ΑΔ αποτελεί συχνά το πρώτο βήμα στην εκδήλωση των άλλων ατοπικών νοσημάτων όπως αλλεργική ρινίτιδα και άσθμα. Φαίνεται ότι η ζωή των πόλεων, η ρύπανση της ατμόσφαιρας, το άγχος, η ολιγομελής οικογένεια, το αποστειρωμένο περιβάλλον και η συχνή λήψη αντιβιοτικών είναι παράγοντες που δρουν δυσμενώς και αυξάνουν τη συχνότητα της νόσου. Στο 70% των περιπτώσεων η ΑΔ εξαφανίζεται ή βελτιώνεται πριν την ηλικία των 3 ετών.
Σε περίοδο έξαρσης της ΑΔ, η φλεγμονή εκδηλώνεται με κόκκινες πλάκες, μικρές φυσαλίδες που ορορροούν, ξηρότητα του δέρματος και σημαντική φαγούρα που διαταράσσει τον ύπνο του παιδιού και είναι ευερέθιστο και εκνευρισμένο όλη μέρα. Το έντονο ξύσιμο δημιουργεί γδαρσίματα που συντηρούν το έκζεμα και μακροπρόθεσμα καταλήγουν σε πάχυνση του δέρματος. Στο βρέφος η ΑΔ είναι εντοπισμένη συμμετρικά στα μάγουλα, τριχωτό της κεφαλής, πλάτη και θώρακα. Μετά την ηλικία των 2 ετών οι βλάβες εντοπίζονται στις πτυχές: αγκώνες, γόνατα, λαιμός, αστράγαλοι, χέρια και καρποί. Στον έφηβο και ενήλικα οι βλάβες παραμένουν συχνά στο πρόσωπο και λαιμό σαν ερύθημα και στις πτυχές.
Ο χρυσίζων σταφυλόκοκκος και ο ιός του έρπητα μπορεί να επιμολύνουν τις βλάβες και να επιβαρύνουν την κατάσταση. Επομένως, κάθε αλλαγή στην όψη των βλαβών χρειάζεται επειγόντως συμβουλή.
Η διάγνωση πραγματοποιείται με την κλινική εξέταση και το ιστορικό (ιστορικό αλλεργίας και παράγοντες που προκαλούν τα συμπτώματα). Αλλεργικά τεστ γίνονται μόνο σε περίπτωση επαναλαμβανόμενης αποτυχίας της θεραπείας που έχει ακολουθηθεί σωστά, όταν υπάρχει τροφική ή αναπνευστική αλλεργία ή όταν παρατηρείται στασιμότητα του βάρους του παιδιού. Έτσι λοιπόν, σε αυτές τις περιπτώσεις διερευνούμε τα αλλεργιογόνα που μπορεί να διαιωνίσουν την πάθηση.
Οι μηχανισμοί που προκαλούν τις εξάρσεις μπορεί να είναι διαφορετικοί για κάθε παιδί. Μια ιογενής λοίμωξη, η έκθεση σε ακάρεα της σκόνης, η αλλαγή του ρυθμού ζωής, οικογενειακές διαμάχες και κάθε αιτία αρνητικού ή θετικού άγχους είναι αιτίες ικανές να προκαλέσουν την έξαρση.
Η θεραπεία της ΑΔ βασίζεται στην εφαρμογή μιας κρέμας με βάση την κορτιζόνη μία φορά την ημέρα μετά το μπάνιο πάνω στις βλάβες μέχρι την εξάλειψή τους, για να αντιμετωπισθούν οι εξάρσεις της νόσου. Επίσης, ως συμπλήρωμα της φαρμακευτικής θεραπείας κρέμες με μαλακτική-ενυδατική δράση μία ή δύο φορές την ημέρα σε μη τραυματισμένο δέρμα, σε περιόδους έξαρσης αλλά και ύφεσης της ΑΔ, που σκοπό έχουν να ενυδατώσουν και να καταπραΰνουν τους ερεθισμούς, να επανορθώσουν την λειτουργία φραγμού της επιδερμίδας. Το ήπιο κλίμα της χώρας μας είναι ευτυχώς ευνοϊκό για την ΑΔ και πολύ συχνά βελτιώνεται το καλοκαίρι.
Χρήσιμοι κανόνες υγιεινής (φάση έξαρσης και ύφεσης της νόσου)
-καθημερινό μπάνιο ή ντους με θερμοκρασία νερού 35-36οC (χλιαρό νερό) και μόνο για 10-15 λεπτά
- ειδικά καθαριστικά (αφρόλουτρο, σαμπουάν) από το φαρμακείο χωρίς σαπούνι κατάλληλα για ασθενείς με ΑΔ (pH 5.5), χωρίς χρήση σφουγγαριού, ξέπλυμα με άφθονο νερό και απαλό σκούπισμα του δέρματος
- Καθημερινά εφαρμόστε μία μαλακτική κρέμα, αν κάνει πολύ κρύο και έχει ξηρή ατμόσφαιρα, εφαρμόστε την κρέμα πολλές φορές την ημέρα.
- Μη σκεπάζεται πολύ το παιδί και προτιμήστε βαμβακερά ρούχα. Δεν θέλουμε να ιδρώνει το παιδί.
- Για το πλύσιμο των ρούχων χρησιμοποιήστε απαλό απορρυπαντικό (χωρίς φωσφορικά άλατα), αποφύγετε τα μαλακτικά, και συνιστάται πολύ καλό ξέβγαλμα των ρούχων. Υπάρχει στα φαρμακεία και ειδικό απορρυπαντικό για τα ρούχα.
- Αποφεύγεται να απλώνεται τα ρούχα έξω σε περιόδους αυξημένης γυρεοφορίας.
- Αερίστε το δωμάτιο του παιδιού συχνά, διατηρήστε θερμοκρασία μέχρι 19οC, μην χρησιμοποιείται χαλιά και κουρτίνες.
- Να κόβεται συχνά τα νύχια του παιδιού.
- Προσοχή στον καπνό του τσιγάρου που ευνοεί τις εξάρσεις.
- Το νερό με χλώριο και το αλάτι της θάλασσας ερεθίζουν το δέρμα, οπότε θα κάνετε μπάνιο το παιδί αμέσως μετά από το κολύμπι στην θάλασσα ή την πισίνα και θα εφαρμόζεται την μαλακτική κρέμα.. Το ίδιο ισχύει και με κάθε άλλη αθλητική δραστηριότητα που προκαλεί εφίδρωση στο παιδί.
Με βάση τις κλινικές μελέτες φαίνεται ότι η Α.Δ. επηρεάζει σε σημαντικό βαθμό τη ζωή των παιδιών που πάσχουν από αυτή, αλλά και των οικογενειών τους. Οι γονείς αλλά και τα παιδιά πρέπει να εκπαιδεύονται για την καλύτερη αντιμετώπιση της νόσου αυτής. Για το σκοπό αυτό λειτουργούν «σχολεία ατοπίας» (θεραπευτική εκπαίδευση) για να βοηθήσουν παιδιά με μέτρια ή βαριά Α.Δ. να χειρίζονται τις εξάρσεις και να φροντίζουν καθημερινά το δέρμα τους.
Σε περίοδο έξαρσης της ΑΔ, η φλεγμονή εκδηλώνεται με κόκκινες πλάκες, μικρές φυσαλίδες που ορορροούν, ξηρότητα του δέρματος και σημαντική φαγούρα που διαταράσσει τον ύπνο του παιδιού και είναι ευερέθιστο και εκνευρισμένο όλη μέρα. Το έντονο ξύσιμο δημιουργεί γδαρσίματα που συντηρούν το έκζεμα και μακροπρόθεσμα καταλήγουν σε πάχυνση του δέρματος. Στο βρέφος η ΑΔ είναι εντοπισμένη συμμετρικά στα μάγουλα, τριχωτό της κεφαλής, πλάτη και θώρακα. Μετά την ηλικία των 2 ετών οι βλάβες εντοπίζονται στις πτυχές: αγκώνες, γόνατα, λαιμός, αστράγαλοι, χέρια και καρποί. Στον έφηβο και ενήλικα οι βλάβες παραμένουν συχνά στο πρόσωπο και λαιμό σαν ερύθημα και στις πτυχές.
Ο χρυσίζων σταφυλόκοκκος και ο ιός του έρπητα μπορεί να επιμολύνουν τις βλάβες και να επιβαρύνουν την κατάσταση. Επομένως, κάθε αλλαγή στην όψη των βλαβών χρειάζεται επειγόντως συμβουλή.
Η διάγνωση πραγματοποιείται με την κλινική εξέταση και το ιστορικό (ιστορικό αλλεργίας και παράγοντες που προκαλούν τα συμπτώματα). Αλλεργικά τεστ γίνονται μόνο σε περίπτωση επαναλαμβανόμενης αποτυχίας της θεραπείας που έχει ακολουθηθεί σωστά, όταν υπάρχει τροφική ή αναπνευστική αλλεργία ή όταν παρατηρείται στασιμότητα του βάρους του παιδιού. Έτσι λοιπόν, σε αυτές τις περιπτώσεις διερευνούμε τα αλλεργιογόνα που μπορεί να διαιωνίσουν την πάθηση.
Οι μηχανισμοί που προκαλούν τις εξάρσεις μπορεί να είναι διαφορετικοί για κάθε παιδί. Μια ιογενής λοίμωξη, η έκθεση σε ακάρεα της σκόνης, η αλλαγή του ρυθμού ζωής, οικογενειακές διαμάχες και κάθε αιτία αρνητικού ή θετικού άγχους είναι αιτίες ικανές να προκαλέσουν την έξαρση.
Η θεραπεία της ΑΔ βασίζεται στην εφαρμογή μιας κρέμας με βάση την κορτιζόνη μία φορά την ημέρα μετά το μπάνιο πάνω στις βλάβες μέχρι την εξάλειψή τους, για να αντιμετωπισθούν οι εξάρσεις της νόσου. Επίσης, ως συμπλήρωμα της φαρμακευτικής θεραπείας κρέμες με μαλακτική-ενυδατική δράση μία ή δύο φορές την ημέρα σε μη τραυματισμένο δέρμα, σε περιόδους έξαρσης αλλά και ύφεσης της ΑΔ, που σκοπό έχουν να ενυδατώσουν και να καταπραΰνουν τους ερεθισμούς, να επανορθώσουν την λειτουργία φραγμού της επιδερμίδας. Το ήπιο κλίμα της χώρας μας είναι ευτυχώς ευνοϊκό για την ΑΔ και πολύ συχνά βελτιώνεται το καλοκαίρι.
Χρήσιμοι κανόνες υγιεινής (φάση έξαρσης και ύφεσης της νόσου)
-καθημερινό μπάνιο ή ντους με θερμοκρασία νερού 35-36οC (χλιαρό νερό) και μόνο για 10-15 λεπτά
- ειδικά καθαριστικά (αφρόλουτρο, σαμπουάν) από το φαρμακείο χωρίς σαπούνι κατάλληλα για ασθενείς με ΑΔ (pH 5.5), χωρίς χρήση σφουγγαριού, ξέπλυμα με άφθονο νερό και απαλό σκούπισμα του δέρματος
- Καθημερινά εφαρμόστε μία μαλακτική κρέμα, αν κάνει πολύ κρύο και έχει ξηρή ατμόσφαιρα, εφαρμόστε την κρέμα πολλές φορές την ημέρα.
- Μη σκεπάζεται πολύ το παιδί και προτιμήστε βαμβακερά ρούχα. Δεν θέλουμε να ιδρώνει το παιδί.
- Για το πλύσιμο των ρούχων χρησιμοποιήστε απαλό απορρυπαντικό (χωρίς φωσφορικά άλατα), αποφύγετε τα μαλακτικά, και συνιστάται πολύ καλό ξέβγαλμα των ρούχων. Υπάρχει στα φαρμακεία και ειδικό απορρυπαντικό για τα ρούχα.
- Αποφεύγεται να απλώνεται τα ρούχα έξω σε περιόδους αυξημένης γυρεοφορίας.
- Αερίστε το δωμάτιο του παιδιού συχνά, διατηρήστε θερμοκρασία μέχρι 19οC, μην χρησιμοποιείται χαλιά και κουρτίνες.
- Να κόβεται συχνά τα νύχια του παιδιού.
- Προσοχή στον καπνό του τσιγάρου που ευνοεί τις εξάρσεις.
- Το νερό με χλώριο και το αλάτι της θάλασσας ερεθίζουν το δέρμα, οπότε θα κάνετε μπάνιο το παιδί αμέσως μετά από το κολύμπι στην θάλασσα ή την πισίνα και θα εφαρμόζεται την μαλακτική κρέμα.. Το ίδιο ισχύει και με κάθε άλλη αθλητική δραστηριότητα που προκαλεί εφίδρωση στο παιδί.
Με βάση τις κλινικές μελέτες φαίνεται ότι η Α.Δ. επηρεάζει σε σημαντικό βαθμό τη ζωή των παιδιών που πάσχουν από αυτή, αλλά και των οικογενειών τους. Οι γονείς αλλά και τα παιδιά πρέπει να εκπαιδεύονται για την καλύτερη αντιμετώπιση της νόσου αυτής. Για το σκοπό αυτό λειτουργούν «σχολεία ατοπίας» (θεραπευτική εκπαίδευση) για να βοηθήσουν παιδιά με μέτρια ή βαριά Α.Δ. να χειρίζονται τις εξάρσεις και να φροντίζουν καθημερινά το δέρμα τους.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου